Psikologlar, ekonomik krizin ortasında ilişkilerini ayakta tutmak isteyen çiftlere para mevzularını konuşmalarını tavsiye ediyor. Ancak yeni tanışan, henüz flört aşamasında olan kişiler için geçim sıkıntısı daha büyük açmazlara yol açabiliyor.
Türkiye’de özellikle gençler arasında ekonomik krizin yarattığı stres ve endişe bir yandan artarken bir yandan da yüksek enflasyon yüzünden flört aşamasında kahve içmeye, yemek yemeye ya da sinemaya gitmenin maliyeti artıyor.
Bu yüzden flört etmek ayrıca strese yol açıyor.
BBC Türkçe'ye konuşan klinik psikolog Ece Oral Albayrak, özellikle ekonomik krizin bu kadar derinden hissedildiği dönemlerde flört ettiğimiz kişinin gözünü boyamak için altından kalkamayacağımız masraflara girmemek gerektiğini söylüyor.
Albayrak’a göre açık olmak önemli, yoksa ileride daha çok zorlanabiliriz:
“Flört ederken sırf etkilemek için maddi durumumuzdan fazlasını ortaya koyuyorsak, olduğumuzdan farklı davranıyorsak, yapabileceğimizin ötesinde şeyler yapıyorsak, karşılayabileceğimizden fazla bir yere gidiyorsak, bu açılmaya sebep olacaktır.
“Bunu kamufle edebileceğimiz bir kısım da yoksa bu bir zaman sonra strese yol açacaktır. Karşındakinde de asıl durumu gördüğünde hayalkırıklığı ortaya çıkabilir.”
Aşk hayatı için borca girmek
Sadece Türkiye’de değil, artan enflasyon yüzünden dünyanın geri kalanında da ilk buluşmalar can sıkıcı bir etkinliğe dönüşebiliyor.
Araştırmalara göre her ne kadar geçim sıkıntısının zorluklarına karşı beraber göğüs germek için romantik bir partner arayışı artsa da, bütçesini zorlamamak için flört hayatını rafa kaldıran çok sayıda kişi var.
Bünyesinde dünyanın dört bir yanından 30 çöpçatanlık sitesi bulunduran Dating.com verilerine göre sitelere üye olan katılımcıların yüzde 47’si, masrafa girmemek için artık flört etmediklerini söyledi.
Türkiye’de de faaliyet gösteren OKCupid çöpçatanlık uygulamasında 70 bin kullanıcının yüzde 34’ü enflasyonun aşk hayatlarını etkilediğini belirtti.
ABD’de yapılan bir başka araştırmada ise milenyum kuşağının yüzde 22’sinin, Z kuşağının yüzde 19’unun flört hayatlarına devam edebilmek için borca girdiği ortaya çıktı.
Flört aşamasında para konuşmak artık bir tabu değil
Psikolojik danışman Tunç Tataker, ilişkinin uzun soluklu olması için benzer bir sosyoekonomik gerçeklikten gelmenin önemli olduğunu vurguluyor:
“Flört etmeye başlamak için de belli kriterlerimiz vardır, en azından ne iş yapıyor, hangi semtte oturuyor gibi şeyler önceden bilinir. ‘Evet, bana uygun olabilecek birisi’ demek mühim.”
Tataker’e para mevzularını flört aşamasında direkt konuşmak yerine gözlemlemenin daha uygun olacağı görüşünde.
Ancak flört ederken para ile ilgili konuşmak artık eskisi kadar tabu olarak görülmüyor.
Türkiye’de de kullanılan Bumble çöpçatanlık uygulamasının İngiltere’de yaptığı bir araştırmaya göre her üç kişiden biri flört aşamasında maddi durumunu konuşmanın önemli olduğuna inanıyor.
Ankete katılanların sadece yüzde 6’sı flört ederken para meselelerini kesinlikle konuşmayacağını söyledi.
18-34 yaş arasındaki kişilerin yüzde 42’si ise daha az para harcamak için artık daha mütevazı mekanları tercih ettiğini aktardı.
Katılımcıların yüzde 34’ü yürüyüş yapmak, parka gitmek ya da sahilde oturmak gibi para harcamayı gerektirmeyen aktiviteleri tercih ettiğini vurguladı.
Karşınızdakine ne kadar açılmak istiyorsunuz?
Uzmanlar, ilişkideki samimiyeti, yakınlığı ve dürüstlüğü artıracağı gerekçesiyle maddi durumunuzla ilgili konuşmanın önemine giderek daha çok değiniyor.
İngiltere’deki iNews haber sitesine konuşan ilişki uzmanı Jessica Alderson, finansal durumunuz ve öngörüleriniz ile ilgili konuşmanın farklı beklentisi olan kişilerle vakit kaybetmenizin önüne geçebileceğini vurguluyor.
Bunun aynı zamanda ilişkinizi güçlendirebilecek dürüstlük ve kırılganlık gibi önemli kişisel özellikleri de öne çıkardığını belirten Alderson, her şeyi illa da en başta konuşmanız gerekmediğini de ekliyor.
Klinik psikolog Ece Oral Albayrak, ekonomik meseleleri görüştüğünüz kişiyle birlikteliğiniz, evliliğe ya da ilişkiye dönmeden konuşmanın kritik olduğunu aktarıyor.
Albayrak’a göre parayla ilgili konuşup konuşmamayı seçmek, yeni tanıştığınız bir insana hayatınızla ilgili herhangi bir meselede olduğu gibi ne kadar açılmak istediğinizle ilgili.
Para ile ilişki çocuklukta şekilleniyor
Diyelim ki önemli olduğunu düşündüğünüz için flört ettiğiniz kişiyle finansal mevzuları konuşmaya karar verdiniz.
Peki bunu nasıl yapmalısınız?
CNBC’ye konuşan finansal psikoloji uzmanı Dr. Alex Melkumian, herkesin para ile ilişkisinin farklı olduğunu ve bunun çocukluktan itibaren şekillendiğini açıklıyor.
Ailenizin parayla ilişkisinin nasıl olduğu ya da finansal okuryazarlık seviyenizle beraber bu ilişkinin şekillendiğini dile getiren Melkumian, “Herhangi bir romantik ilişkide partnerlerin aynı ya da benzer bir parasal hikayesinin olması çok nadir” diyor.
Bu yüzden karşınızdakinin parayla ilişkisini anlamak, kendi değerlerinizi partnerinize dayatmamak önemli.
ABD merkezli kamu radyosu NPR’a konuşan ve 16 yıldır kişilerin ya da çiftlerin parayla ilişkili sorunlarını çözmelerine yardımcı olan mali terapist Amanda Clayman, para ile ilgili gibi gözüken mevzuların aslında hiçbir zaman parayla ilgili olmaması dolayısıyla konuşulması gerektiğini belirtiyor:
“Para hayatımızın her aşamasında yüzeyde sanki çözülmesi gereken bir sorun gibi ortaya çıkıyor. Aslında hayatlarımızla ilgili değişmesi, gelişmesi ya da yön belirlemesi gereken daha derin bir şeye işaret ediyor.”
Akışına bırarak sohbet etmek
Bu yüzden Clayman’e göre parayı ciddi bir mesele olarak görmek yerine akışına bırakarak doğal bir mevzu gibi konuşmak hayati.
CNBC’ye konuşan ilişki uzmanı Damona Hoffman, maddiyatla ilgili görüşlerinizi konuşmanın hedefleriniz ve değerlerinizle ilgili olduğunu, her güçlü ilişki için de ortak hedeflerin ve değerlerin çimento niteliğinde olduğunu aktarıyor.
“Hedefleriniz ve değerlerinizle ilgili olarak mükemmel bir uyum sağlamanız mümkün değil, ancak bu mevzuları konuşmak en azından partnerinizi anlamak ve önemli kararlarda fedakarlık yapmak açısından önemli” diyen Hoffman’a göre flört de olsa, sevgililik de olsa, ilişkinin her aşamasında parayı konuşmanın, zor olmasına rağmen değerli olduğunu söylüyor.