Birçok kişi için kilo vermek zorlu bir yolculuk olabilir ve kilo veren çoğu kişi sonunda bu kiloları geri alır.
"Yo-yo" etkisi olarak bilinen bu durumun ardında düşük kalori alımına bağlı olarak metabolizma hızındaki düşüşün olabileceğini öne süren bir teori de dahil olmak üzere, çeşitli teoriler kilo vermenin neden zor olduğunu açıklamaya çalışmıştır.
İsviçre'de ETH Zürih'teki araştırmacılar tarafından yürütülen yeni bir çalışma, bu duruma moleküler bir açıklama getiriyor.
Nature dergisinde yayınlanan çalışmada, yaşam tarzı ve çevreye bağlı olarak genlerin çalışma şeklindeki değişiklikleri ifade eden epigenetiğin uzun süreli etkileri nedeniyle, vücudun yağ hücrelerinin kilo verdikten sonra bile obezite "hafızasını" koruduğu tespit edildi.
Bir kişi aşırı kilolu olduğunda, yağ hücreleri daha sonra kilo verse bile epigenetik belirteçler geliştirebilir.
Sonuç olarak, yağ hücrelerinin normal işleyişi bozulabilir ve yağ depolama ve diyet değişikliklerine yanıt verme şekilleri kişinin obez olduğu zamana göre değişmeden kalır.
'Aşırı kilolu olmaktan kaçının'
Araştırmacılar bu bulgulara ulaşmak için gastrik bypass veya mide küçültme gibi kilo verme ameliyatları geçirmiş kişilerden alınan yağ dokusu örneklerini inceledi.
Araştırmaya katılanların yağ hücrelerinin, ameliyattan iki yıl sonra bile aşırı kilolu oldukları dönemdekine benzer şekilde davrandıkları tespit edildi.
Araştırmacılar ayrıca fareler üzerinde de bir deney gerçekleştirerek kilo vermeden önce ve sonra yağ hücrelerini analiz ettiler.
Fareleri önce yüksek yağlı bir diyetle besleyerek obez hale getirdiler ve kilo kaybını tetiklemek için standart bir diyete geçtiler.
Araştırmacılar, fareleri obez hale getirmenin, yağ hücrelerinde kilo kaybından sonra bile devam eden ve önceki obez durumun bir "hafızası" olarak hareket eden belirli değişikliklere neden olduğunu buldular.
Bu değişikliklere sahip fareler, yüksek yağlı bir diyete yeniden tabi tutulduklarında daha hızlı kilo aldılar ve tekrar obez olmaları daha kolay oldu.
Araştırmacılar bu hücre hafızasının ne kadar sürdüğünü incelememiş olsa da, çalışmanın eş yazarı Laura Hinte, bu yağ hücrelerinin "uzun ömürlü" olduğunu ve "vücudumuz onları yeni hücrelerle değiştirmeden önce on yıl boyunca" hayatta kaldığını söyledi.
Çalışmanın eş yazarı ve ETH Zürih'te beslenme ve metabolik epigenetik profesörü olan Ferdinand von Meyenn yaptığı açıklamada, "İşte tam da bu hafıza etkisi nedeniyle ilk etapta aşırı kilolu olmaktan kaçınmak çok önemli. Çünkü yo-yo etkisiyle mücadele etmenin en basit yolu bu," dedi.