Gana Merkez Bankası İflas mı Etti?

Batı Afrika ülkesi Gana'da son dönemde yaşanan ekonomik kriz, her geçen gün daha da derinleşiyor. 

Ülkede ana muhalefet partisi Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) çağrısıyla salı günü başkent Akra'da bir araya gelen binlerce protestocu, Merkez Bankası Başkanı Ernest Addison'ın istifasını istedi. 

"Merkez Bankası iflas etti" sloganlarıyla protesto düzenleyen eylemciler, ülkedeki yüksek enflasyona ve hayat pahalılığına tepki gösterdi. 

Birleşik Krallık'ın (BK) kamu yayıncısı BBC'nin aktardığına göre Gana Merkez Bankası, son bir yılda yaklaşık 5,3 milyar dolar kaybetti.

Haberde, "Bir zamanlar Afrika'nın ekonomik başarı öyküsünü yazan Gana, eşi benzeri görülmemiş bir mali krizle karşı karşıya" ifadeleri kullanıldı.

Ana muhalefet, Merkez Bankası'nın hükümete borç vermek için yasadışı şekilde para bastığını, bunun da Gana Cedisi'nin değer kaybetmesine ve enflasyonun artmasına neden olduğunu savunuyor. 

Addison ise iddiaları yalanlayarak, ekonomik sorunların dalgalı kur seyrinden ve devlet kurumlarının Merkez Bankası'ndan aldığı borçları ödememesinden kaynakladığını öne sürüyor.

Merkez Bankası başkanı, geçen haftaki açıklamasında, hükümetin 700 milyon dolar borç aldığını ve bunun yarısını geri ödemediğini söylemişti. Addison, söz konusu 5,3 milyar doların çoğunun ülkenin borcunun yapılandırılması için kullanıldığını öne sürmüştü.

Muhalifler ise Merkez Bankası yetkililerinin geçen yıl yurtiçi ve yurtdışı seyahatlerine en az 762 bin dolar harcadığına dikkat çekti. Bu sayı, 2021'e kıyasla yüzde 87 artışa denk geliyor. Bankanın yeni ofisi içinse 250 milyon dolar yatırım yapıldı. 

ABD'nin önde gelen gazetelerinden New York Times'ın (NYT) paylaştığı verilere göre geçen yıl sonu itibarıyla Gana'nın hem iç ve dış borcu toplamda 63,3 milyar dolara yükseldi.

Artan borçlarla boğuşan Gana Cumhurbaşkanı Nana Akufo-Addo'nun yönetimiyse üç yıl önce çıktığı IMF programına geçen yıl aralıkta geri dönmek zorunda kaldı. IMF'ten yapılan açıklamada, 3 milyar dolar krediyi içeren üç yıllık bir paket üzerinde mutabakata varıldığı bildirilmişti. 

Böylelikle BK'den bağımsızlığını kazandığı 1957'den bu yana Gana, 17'inci kez IMF'den borç almış oldu.
 
Dünya Bankası'nın geçen ay yayımladığı raporda, enflasyonun yüzde 40'ın üzerinde seyrettiği ülkede 850 bin kişinin yoksullaştığı ifade edilmişti.

Raporda, özellikle pandeminin ve geçen yıl 24 Şubat'ta başlayan Rusya - Ukrayna savaşının yarattığı mali krizin ülkede ciddi soruna yol açtığına dikkat çekilirken, ekonominin 2025'ten önce toparlanmasının mümkün görülmediği belirtilmişti.

Gana Üniversitesi'nden ekonomist Godfred Bokpin ise bunun fazlasıyla iyimser bir tahmin olduğunu savunarak, BBC'ye "Tarihimizde hiç böyle bir şey görmedik. Eğer Merkez Bankası'nın bu zararı telafi etmesi 45 yıldan uzun sürer" dedi.