Suriye'de isyancılar Şam'a girebilecek mi?

Suriye'de muhaliflerin ilerleyişi sürerken, Beşar Esad rejiminin düşüp düşmeyeceği merak ediliyor. 

Birleşik Krallık'ın tanınmış gazetelerinden Guardian, aralarında Türkiye'nin doğrudan desteklediği örgütlerin de yer aldığı Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki muhaliflerin ilerleyişinin "durdurulamaz gibi göründüğünü" yazıyor.

İsyancıların "olağanüstü hızlı ilerleyişinin hem bölgesel güçleri hem de Esad'ı şoke ettiğine" dikkat çekiliyor. 

27 Kasım'da yeniden alevlenen çatışmalarda isyancılar Halep, İdlib ve Hama gibi şehirlerin kontrolünü ele geçirdi. Rejim karşıtı gruplar, başkent Şam'a açılan stratejik önemdeki Humus ilinin bazı yerleşim yerlerinde de kontrolü sağladı.

Londra merkezli düşünce kuruluşu Chatham House'tan Sanam Vakil, muhaliflerin ilerleyişine dair şu değerlendirmeleri paylaşıyor:

Asıl mesele isyancı grupların bu ivmeyi devam ettirip Şam'a girip giremeyeceği. İlerleyişe büyük bir destek var gibi görünüyor, bu da rejimin kırılgan doğasını ortaya koyuyor. 

Analizde, El Kaide'nin eski kolu HTŞ'nin mezhepçi imajını yumuşatarak destekçi kazandığına da dikkat çekiliyor. Britanya merkezli düşünce kuruluşu Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nden H.A. Hellyer, isyancıların bazı İsmaili Şii köylerine girmeden önce köylerin dini liderleriyle müzakere yaptığına işaret ediyor. 

Rejim karşıtlarının, Esad'a destek konusunda en sadık kesim olan Alevilerle de böyle bir diyalog kurmaya çalışacağını belirten analist şöyle devam ediyor: 

Bu tarz bir yaklaşımla Alevi topluluklarıyla da anlaşabilirlerse her şey biter.

Haberde, isyancı grupların yakın koordinasyon halinde olduğuna dikkat çekilirken, Ankara destekli Suriye Milli Ordusu'nun (SMO) da HTŞ'ye gerekli durumlarda yardım sağladığı yazılıyor. İran ve Hizbullah'ın İsrail'le çatışmalar nedeniyle zayıfladığı, Rusya'nın da Ukrayna işgaline odaklandığı belirtilirken, Tahran ve Moskova'nın Şam'a desteğini sürdüreceği bildiriliyor.

Diğer yandan rejim karşıtlarının "hızlı bir zafer kazanmasının zor göründüğü" yorumu yapılıyor. İlerleme kaydedildikçe isyancı gruplar arasındaki farklı fraksiyonların geçmişte olduğu gibi ihtilafa düşebileceği ifade ediliyor.

Amerikan gazetesi Wall Street Journal'ın analizinde, Esad güçlerinin karşı saldırıdan ziyade geri çekilerek savunmaya geçtiği belirtiliyor. Esad'ın cuma günü de Suriye'den ayrılmadığı fakat çocukları ve eşinin geçen hafta Rusya'ya gittiği aktarılıyor. 

Kimliklerinin paylaşılmamasını isteyen Suriyeli ve Arap kaynaklar, Mısırlı ve Ürdünlü yetkililerin Esad'a ülkeyi terk etme ve muhalefeti de içeren geçici bir konsey kurma çağrısı yaptığını savunuyor. Öte yandan Ürdün'ün Washington Büyükelçiliği iddiaları reddediyor.

Haberde ayrıca Esad'ın Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Ürdün ve Irak'tan silah ve istihbarat desteği talep ettiği ancak şimdiye dek olumlu yanıt alamadığı ileri sürülüyor.

Brüksel merkezli Uluslararası Kriz Grubu'ndan Jerome Drevon, rejim karşıtlarının ciddi ilerleme kaydettiğine dikkat çekerek şunları söylüyor: 

Humus düşerse rejimin ayakta kalması zor.