Sharenting: Çocuk Fotoğrafı Paylaşmak Suç mu?

Dünya genelinde saniyede 2 çocuk, sosyal medyada paylaşılıyor. Ebeveynlerin, çocuklarına dair her anı sosyal medyada paylaşması eğlenceli ve sevimli görünebilir. Ancak ‘sharenting’ diye ifade edilen bu paylaşımlar, birçok suça da kapı aralıyor.

Sosyal medyada yapılan paylaşımlara çoğu zaman çocuklar da dahil ediliyor. Peki bunun sakıncaları ve yaptırımları neler?

Sharenting ne demek?
Sharing (paylaşmak) ve parenting (ebeveynlik) kelimelerinin birleşimi olan ‘sharenting’ kavramı, ebeveynlerin çocukları hakkındaki içerikleri sosyal medya platformlarında paylaşmasını ifade ediyor.

Sosyal medyada çocuğunu paylaşmak suç mu?
Hürriyet'in haberine göre Çocuk Alanında Çalışan Avukatlar Ağı (ÇAÇAv) Koordinatörü Avukat Şahin Antakyalıoğlu’na göre, hem ülkemizde hem de dünya genelinde bu izinsiz paylaşımların suç teşkil ettiği bilinci ebeveynlerde de çocuklarda da henüz oturmadı.

'Cinsel istismar, cinsel taciz veya sarkıntılık suçları da doğabiliyor'
Özel hayatın gizliliğinden müstehcenliğe kadar birçok suça zemin hazırlayan bu paylaşımlar, çocukların geleceklerine de darbe vurabiliyor. Antakyalıoğlu, büyüyen ve fotoğrafları paylaşılan çocukların popülerlik algısı nedeniyle de görsellerinin yayınlanmasına ses çıkarmadıklarını düşündüğünü belirterek şöyle konuştu:

“Bu paylaşımlar, özel hayatın gizliliğini ihlal, kişisel verilerin paylaşılması, Türk Ceza Kanunu’ndaki (TCK) aile bireylerine kötü muamele ile aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçlarını oluşturuyor. Ayrıca çocuğun paylaşılan içeriği müstehcense de TCK’daki ‘müstehcenlik suçu’ da oluşuyor. Hatta paylaşılan içeriğe göre cinsel istismar, cinsel taciz veya sarkıntılık suçları da doğabiliyor. Cinsel istismar suçu 8 yıldan 15 yıla kadar, sarkıntılık 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasına yol açabiliyor. Bir eylem birden fazla suçu kapsıyorsa Yargıtay bu suçlardan cezası en ağır olanının verilmesi yönünde hüküm bildiriyor."

'Saniyede 2 çocuk görseli paylaşılıyor'
"Başta 110 ülkede 134 sivil toplum örgütünün üye olduğu, çocukların cinsel istismarına son vermek için çalışan ECPAT olmak üzere birçok sivil toplum örgütü Türkiye’nin de dahil olduğu Avrupa Konseyi’ne çocuk paylaşımları ile ilgili baskı yapıyor. Bu STK’lar, internet sağlayıcılarına yeni kanuni düzenleme getirilmesini ve müstehcen görüntüleri otomatik olarak tespit eden yazılımların devreye sokulması gerektiğini söylüyorlar. Çünkü sadece 2023 yılında Avrupa Konseyi ülkeleri arasında 100 milyondan fazla çocuk cinsel istismar görseli ve videosu paylaşıldı. Bu, sadece buzdağının görünen yüzü. Öte yandan dünya genelinde saniyede 2 çocuk görseli paylaşılıyor.”

‘Çocuk işçiliğine giriyor'
Antakyalıoğlu, bu paylaşımlardaki çocukların bir anlamda çalıştırıldığına da dikkat çekiyor: “Aile hukukuna göre ebeveynlerin çocuğa bakmak, büyütmek, sevgi ve şefkat göstermek gibi görevleri var. Bir çocuğu sürekli kayda alıp, fotoğraflarını çekip paylaşınca çocuklar ‘proje çocuk’ haline getiriliyor. Hukuki anlamıyla da bu durum ‘çocuk işçiliği’ne giriyor. Çünkü aileler, bu paylaşımlarla para kazanabiliyorlar. Ailesi tarafından sabahtan akşama kadar kayda alınan bu çocuklar hem psikolojik hem de fizyolojik olarak tehlike altında.”