İşte İlişkileri Tüketen Dört Davranış Şekli!

Bu mahşerin dört atlısı güçlü, başarılı, sağlıklı ve mutlu bir ilişkinin önünde büyük bir engel oluşturabiliyor. Bu engeli bir tür zehirleyici etki olarak değerlendirebiliriz. Bu dört atlının barındığı ilişkiler ne yazık kendini tüketmeye mahkum...

Yakın ilişkilerde uzun yıllar boyunca bilimsel çalışmalar yapan Gottman Çift Terapisinin kurucuları John ve Julia Gottman, romantik ilişkilere zarar veren 4 davranışı ‘Mahşerin Dört Atlısı’ olarak adlandırmıştır. Bu dört atlı ile Gottman, metafor kullanmıştır. Şöyle ki fetih, savaş, açlık, ölüm anlamına gelen bu dört davranış, İncil’e göre, dört atlı birlikte değil, dört ayrı atlı sırayla göründüğünde bu kıyamet belirtisidir. Gottman’ ın anlatımıyla bu davranışların ölümcül olmasına yol açan her atlının bir diğerine yol açıyor olmasıdır. Mahşerin 4 atlısını eleştiri, savunma, aşağılama, duvar örme olarak sıralarız.

Mahşerin Dört Atlısı adı verilen bu davranışlar:

Eleştiri
Savunma
Aşağılama
Duvar Örme

Daha sağlıklı ve sağlam temelli bir romantik ilişki için çiftlerin bu dört davranış kalıbını uyguladıklarını fark etmeleri, uygulamayı durdurmaları ve bunları panzehirleriyle değiştirmeleri çok değerlidir.

Eleştiri

Mahşerin dört atlısından ilki eleştiridir. Eleştiri, yaşanılan bir sorunu partnerin kusuru olarak kabul etmektir. Eleştiren taraf yaşanan bir durumda veya olayda partnerini, davranışlarını ve kişiliğindeki eksiklikleri sorumlu tutar2. Eleştiriye bir örnek, sık sık geç kalan partnere Ne kadar sorumsuz birisin! Hep böyle yapıyorsun. demektir.

Eleştirinin panzehiri yumuşak başlangıçtır. Yumuşak başlangıç partnerin kişilik özelliklerini hedef almadan yaşadığınız problemi ben ifadeleriyle dile getirmektir. Örneğin Geç kaldığında kendimi önemsenmemiş ve değersiz hissediyorum. Benim için buluşmalarımıza zamanında gelmeyi deneyebilir misin? Bu örnekteki gibi ben diliyle ihtiyaç ve istek belirtmek daha sağlıklı bir iletişim kurmamıza yardımcı olur.

Savunma

İlişkilerde Savunmaya Geçmek

İlişkileri bitirdiği gözlemlenmiş bir diğer davranış ise savunmaya geçmektir. Savunma, kişinin masum ve haklı olduğunu partnerine söylemesi, yaşanan sorunlardaki sorumluluğu partnerine bırakmasıdır3. Savunmaya bir örnek Evi dağıtıyorsun. diyen partnere Asıl sen dağıtıyorsun. Geçen gün ortalığı ben topladım. Suçu bana atıyorsun! demektir.

Savunmanın panzehiri sorunla alakalı ufak da olsa sorumluluk almaktır. Örneğin, aynı durumdan yakınan partnere, Evimizin bu aralar daha dağınık olduğunun farkındayım. Bunda benim de senin de payın olmuştur. İstersen evi birlikte ikimizin de istediği gibi toplayalım. demek olabilir.

Aşağılama

Güç Arayışı: Bazı çiftler sürekli bir rekabet içindedirler. Öyle ki her anlaşmazlığın sonunda bir “kazanan” olmalıdır. Bunun altında genellikle bir üstünlük arama duygusu vardır. Birçok konuda partnerimizden daha iyi bildiğimize inanmak, onun üzerimizdeki olumlu etkisini kabul etmemek ve eleştirilere tamamen kapalı olmak üstünlüğü koruma girişimlerimiz arasında değerlendirilebilir.
İlişkileri bitiren belki de en önemli davranış olan aşağılama kişinin kendisini partnerinden üstün gördüğü ifadelerdir" Sen salaksın." ya da "Amma beceriksizsin." aşağılama örnekleridir.
Aşağılamanın panzehiri aşağılayan kişinin partnerini takdir etmesi ve ihtiyaç ve isteklerini tanımlayabilmesidir. Örneğin," Ne beceriksizsin." demek yerine" Bu işleri sadece bana bırakmayıp yardımcı olmana ihtiyacım var. Çok yoruluyorum."denilebilir.

Duvar Örme

Partnere Karşı Duvar Örmek

Duvar örme davranışı bir tartışma esnasında kişinin iletişim kuramayacak hale gelmesi ve kendini duygusal olarak kapatmasıdır3. Duvar ören kişi kendini uzaklaştırır, dinleyememeye başlar. Bu fizyolojik olarak da anlaşılabilir. Duvar ören bir kişinin nabzı artar, nefes alış verişleri hızlanır.

Duvar örmenin panzehiri fizyolojik rahatlamadır. Partnerler böyle durumlarda nefes ve kas gevşetme gibi egzersizler yaparak ve tartışmaya en az 20 dakikalık bir ara vererek fizyolojik olarak kendilerini sakinleştirebilir.

İnatçılık/Kasten Yapma, İnatçı olduğumuzda istediklerimizde katı olma eğiliminde oluruz. Etkilenmemize, ilişkiyi ilerletmek için ilişkiyi iyileştirmeye izin vermeyiz, başka bakış açısını kabul etmeyiz.

Kısaca:

Herkes zaman zaman insan ilişkilerinde ve iletişim kurarken mahşerin dört atlısını kullanır. Bu davranışların anlaşılmadığı ya da çözülemediği durumlarda çift terapisine gitmenin de seçenekler arasında olduğu unutulmamalıdır.