İstanbul, 90 Milyon Yıl Önce Nasıl Bir Yerdi?

Dünya'daki kara parçalarının dinozorlar zamanında ve hatta dinozorlardan çok önceki zamanlarda nasıl göründüğünü gösteren etkileşimli bir harita oluşturuldu.

Çevrimiçi harita, kullanıcıların halihazırda yaşadıkları şehirlerin 20 ila 750 milyon yıl önceki Dünya'da hangi noktada olduğunu görüntülemesini sağlıyor.

"Eski Dünya Haritası" adı verilen bu interaktif harita, ABD'li jeolog C.R. Scotese'nin bir araya getirdiği levha tektoniği verilerinin yardımıyla oluşturuldu.

Kullanıcılar haritanın üst bölümünden istedikleri yılı seçebiliyor ve sol tarafındaki kutucuğa merak ettikleri herhangi bir şehrin ismini yazabiliyor.

İstanbul 90 milyon yıl önce ortaya çıkıyor

Site Dünya'daki kara parçalarının Pangea adı altında tek bir kıta olduğu 240 milyon yıl önceye ayarlanmış durumda. Ancak bu dönemde birçok kent henüz oluşmamıştı. Bunlardan biri de İstanbul'du.

Bu nedenle haritada 240 milyon yıl önceki İstanbul'un yerini aratmak isteyen kullanıcılar, "İstanbul için konum belirlenemedi. Tektonik plakası bu kadar geçmişe uzanmıyor. Daha yakın bir yıla geçmeyi deneyin!" uyarısıyla karşılaşıyor.

Haritada İstanbul ancak 90 milyon yıl önce sularla çevrili bir parça olarak ortaya çıkıyor. Kretase Devri içine giren bu yıllarda Latince adı ceratopsian ve pachycephalosaurid olan dinozorlar ortaya çıkmıştı.

Haritaya göre İstanbul'un bugünkü şekline yaklaşması büyük ölçüde 35 milyon yıl önce gerçekleşiyor. Tersiyen Dönem diye bilinen bu yıllarda memeliler küçük, basit formlardan çıkarak çeşitlilik kazanmıştı.

Primatlar, deniz memelileri ve diğer gruplar gelişmiş ve Dünya soğumuştu.

Ankara'nın tarihi 750 milyon yıl öncesine uzanıyor

Haritada Ankara'nın geçmişini aratan kullanıcılar ise başkentin son derece eski topraklara ev sahipliği yaptığını görüyor. Öyle ki Ankara'nın tarihi 750 milyon yıl öncesine kadar uzanıyor.

Dinozorların bile henüz ortaya çıkmadığı bu dönem, Kriyojen Devir diye adlandırılıyordu.

Bu dönemden yaklaşık 170 milyon yıl öncesine kadar Ankara, şeklini büyük ölçüde korumuştu. 170 milyon yıl önceki Jura Devri'nde ise kıtalar büyük ölçüde ayrılmış, Ankara'nın etrafı denizlerle çevrilmişti.

Jura Devri'nin bu bölümünde dinozorlar, ilk memeliler ve kuşlar gittikçe gelişiyordu ve Dünya epey sıcaktı.

Başkentin bugünkü görünümüne kavuşması da İstanbul'la aynı sıralarda, yani 35 milyon yıl önce mümkün oldu.

Depremler ve hareketli karalar

Gezegenin kara ve su kütlelerinin bugünkü düzeni nispeten kısa süre önce ortaya çıktı. Geniş okyanuslarla çevrili 7 kıta, aslında bir yapboz gibi bir araya gelmiş devasa tektonik plakaların ürünü.

Öte yandan bu yapboz parçaları çok yavaş hareket ediyor. İnsan ömrü bunların meydana getirdiği değişimleri açıkça görmek için yeterli değil. 

Ancak dünyanın dört bir yanında meydana gelen depremler, aslında bu plakaların yer değiştirmeye devam ettiği anlamına geliyor.

İstanbul çok daha genç bir kara parçası olduğu için bir ve ikinci dereceden riskli deprem bölgelerini barındırırken, Ankara en az riskli iller arasında yer alıyor.