İsrail Tarihinde Bir İlk!

İsrail'de 1 Kasım genel seçimleri öncesinde yapılan anketler, ittifakların yarışı burun buruna götürdüğüne işaret ederken Arap partileri eski Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğinde radikal sağcı bir hükümet kurulmaması için seçmenlerini sandığa taşımaya gayret ediyor. 

İsrail'in kamusal radyo kanalı Kan Bet için Kantar Enstitüsü'nün yaptığı son anket, Başbakan Yair Lapid'in lideri olduğu ittifak 56 sandalyede kalırken, Netanyahu'nun radikal sağcılarla ittifakının 60 milletvekili çıkararak ipi göğüsleyebileceğini gösteriyor. 

Ankete göre, 120 sandalye için yapılacak seçimlerde Netanyahu'nun partisi Likud (Konsolidasyon) 31, Lapid'in partisi Yeş Atid (Gelecek) 24 milletvekili çıkarabilir. Burada devreye karmaşık ittifak senaryoları giriyor. 

İki ayrı dönemde yaklaşık 15 yıl başbakanlık yapan Netanyahu, Haziran 2021'de İsrailli sağcılardan solculara ve Birleşik Arap Listesi'ne kadar geniş yelpazedeki ittifak tarafından muhalefete itilmişti. Ancak bu ittifakın kurduğu koalisyon hükümeti Başbakan ve Yeni Sağ lideri Naftali Benet'in istifasıyla haziranda dağıldı. 

Netanyahu tekrar hükümet kuracak çoğunluğu elde etmek için radikal sağcıların kurduğu Dindar Siyonizm ittifakının desteğine talip. Bu grubun milletvekili adaylarından Itamar Ben-Gvir, İsrailli Araplara ve genel olarak tüm Filistinlilere karşı ırkçı ifadeleriyle tanınıyor. 

Netanyahu, 25 Ekim'de Harediler olarak da bilinen Ultra-Ortodoks Yahudilerin radyo kanalı Kol Barama'da, ABD Kongresi'nin İsrail dostu üyelerinden gelen eleştirilere kulak asmadığını belirterek şöyle dedi:

Biz bir demokrasiyiz ve yeni hükümette kimin yer alacağına biz karar veririz. Bizim için ayağa kalkmasını bilirim. Benim hünerim boyun eğmek değil, gerektiğinde hayır diyebilmektir.

Kudüs İbrani Üniversitesi'nden siyaset bilimi öğretim üyesi Geyil Telşir, AFP'ye İsrail'in tarihindeki en sağcı hükümetin kurulabileceğini söyledi:

Bu seçim belki de en önemlisi çünkü Netanyahu ırkçı bir partiyle ittifak yaptı ki bu İsrail demokrasisi için felaket olabilir. 

İsrail nüfusunun yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Araplara hitap eden partiler arasındaki bölünmüşlük de Netanyahu'nun işine gelebilir. 

Önceki koalisyona giren siyasal İslamcı çizgideki Birleşik Arap Listesi'yle (Ra'am) Arap milliyetçisi ve solcu partiler Ta'al, Hadaş ve Balad'ın seçime ortak girdiği 2019'da İsrailli Arapların seçime katılım oranı yüzde 70'i bulmuş ve bu partiler toplamda 15 sandalye kazanmıştı. Anketlere göre, seçimlere ayrı girecek olmaları yüzde 3.25'lik seçim barajının umut kırıcı etkisiyle İsrailli Arapların seçime katılımını yüzde 40'a kadar düşürebilir.

Kuzeydeki sahil kenti Hayfa'da bir kafede arkadaşlarıyla oturan 22 yaşındaki Nadya Hader, Britanya gazetesi Guardian'a şu açıklamayı yaptı:

Bütün siyasetçiler kendi egolarının peşinde. Benim kuşağımdakilerin siyasetle ilgilendiğini pek sanmıyorum ama yeni kana ihtiyacımız var. 

Hader ve arkadaşları sandığa gidip gitmemekte kararsız ama giderlerse, parlamentoda İsrail-Filistin çatışmasına "iki uluslu tek devlet çözümünü" savunan yegane parti Balad'a oy verecekler.

Arap köylerini dolaşan Hadaş milletvekili Ayda Tuma Süleyman, her oyun çok kıymetli olduğuna dikkat çekti:

Lapid kampının yeni parlamentoda bize ihtiyacı olacak, yani etkimiz sahip olduğumuz sandalye sayısından fazla olabilir. Eğer sahiden geleceğin bize bağlı olduğunu kavrarlarsa, radikal davranıp bizim çizgimize gelir ve işgallere son vermeyi ve Araplara eşit vatandaşlık sağlamayı kabul ederler.

Ta'al lideri Ahmed Tibi de Nasıra'daki seçim kampanyası sırasında şöyle dedi: ''Bu seçim çok önemli. Tek bir koltuk, 35 bin oy, büyük fark yaratabilir.''

Tibi, gazetecilere yaptığı açıklamada, seçmenleri değişim olabileceğine ikna etmenin kolay olmadığını ama çaba sarf etmeyi sürdüreceklerini söyledi.