Ekonomistler Uyardı: İktidar Doğalgaza Neden Zam Yaptı?

Doğalgaza gelen dev zam sonrası ekonomistler konuyla ilgili açıklamalarda bulundu.

Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), internet sitesinde ağustosta geçerli olacak mesken ve sanayi abonelerinin tarifesi ile elektrik üretim amaçlı tarife tablosunu yayımladı. Buna göre, ağustos itibarıyla konutlarda kullanılan doğalgazın toptan satış fiyatına zam geldiği bildirildi.

Yıllık doğalgaz tüketimi 300 bin metreküp ve altında olan serbest tüketicilerin elektrik üretimi haricinde kullandıkları doğalgazın satış fiyatına da zam yapıldığı açıklandı. Elektrik üretimi için kullanılan doğalgazın toptan satış fiyatı ile yıllık doğalgaz tüketimi 300 bin 1 metreküp ve üzerinde olan serbest tüketicilerin elektrik üretimi haricinde kullandıkları doğalgazın satış fiyatında değişiklik olmadığı aktarıldı.

Sanayi abonelerinin tarifesi, kademe 1 için 1000 metreküp doğalgazda 8 bin 549 lira, kademe 2 için ise 11 bin 380 lira olarak belirlendi. Elektrik üretim amaçlı tarifede ise 1000 metreküp doğalgazın fiyatı 12 bin lira olarak duyuruldu. BOTAŞ'ın konut tüketicileri için dağıtım şirketlerine ağustosta uygulayacağı satış fiyatı ise 1000 metreküp doğalgaz için 5 bin 631 lira olarak açıklandı.

Cumhuriyet’te yer alan habere göre, böylelikle ağustos itibarıyla konutlarda kullanılan doğalgazın toptan satış fiyatına yüzde 38'lik zam yapılmış oldu. Yıllık doğalgaz tüketimi 300 bin metreküp ve altında olan serbest tüketicilerin elektrik üretimi haricinde kullandıkları doğalgazın satış fiyatına ise yüzde 33,1 zam geldi.

Kurumun internet sitesinde yer alan duyuruda, "Kuruluşumuzun doğalgaz toptan satış fiyatları, piyasa koşulları, piyasa fiyat istikrarı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun tarife ile ilgili kararları ve maliyet unsuru olan alım-işletme giderlerindeki değişim dikkate alınarak mümkün olan en makul seviyede belirlenmekte ve tüketicilere sunulmaktadır" ifadesi kullanıldı.

Doğalgaza gelen dev zam sonrası ekonomistler de konuyla ilgili açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Hakan Kara, sosyal medya hesabı X'ten doğalgaz zammını değerlendirirken, resmi yıl sonu enflasyon tahmininin yüzde 38 olduğu için doğalgaz zammının da yüzde 38 ile sınırlı tutulduğunu söyledi.

Kara, bu zamlarla birlikte yıl sonunda enflasyonun yüzde 38'e düşme olasılığının sıfırlandığını söyleyerek şu ifadeleri kullandı: "Yıl sonu resmi enflasyon hedef/tahmini yüzde 38 olduğundan elektrik ve doğal gaza yapılan zam yüzde 38 ile sınırlı tutuldu. Fakat bu zamlar yapıldığı için enflasyonun yıl sonunda yüzde 38'e düşme olasılığı sıfırlandı."

Hakan Kara, enflasyonun alım gücünü eritmeye devam etmesine karşı ücret artışlarının sınırlı yapılması aynı zamanda elektrik-doğal gaz-ulaştırma gibi seçim sonrası gecikmiş zamların hayata geçirilmesi nedeniyle üçüncü çeyrekte stagflasyon yaşanacağını söyledi.

2024 yılının kalan zamanının yurttaşlar için zor geçeceğini ifade eden Kara, şunları söyledi: "Son dönemde enflasyonun alım gücünü eritmeye devam etmesine rağmen ücret artışlarının sınırlı yapılması ve elektrik-doğalgaz-ulaştırma gibi seçim sonrası gecikmiş zamların hayata geçirilmesi nedeniyle üçüncü çeyrekte stagflasyon yaşanacak. Yılın kalanı vatandaş için zor geçecek.''

Ekonomist Serkan Özcan ise dev doğalgaz zammını reel ücretlerin düştüğü yerde bu kadar büyük zamların uygulanması sebebiyle iktidarın ekonomi politikasını sürdürebilmesi için risk olduğunu ifade etti. Özcan, idarecileri yeni bir bölüşüm politikasını çalışmaya davet ederken şu ifadeleri kullandı:

"Önce elektriğe, şimdi de doğalgaza yüzde 38 zam geldi. Ağır enflasyon nedeniyle reel ücretlerin bu kadar düştüğü bir yerde bu denli büyük zamlar, uygulanmakta olan eksik ekonomik programının sürdürülebilirliği için bile ciddi risk.

Bu yoksulluk şartlarında bütün bedeli vergi ve zamlarla milletin sırtına yıkmak ülkede istikrarsızlık yaratma potansiyeline sahip. İktidar bu riskleri tamamen arka plana iterek yönetiyor ülkeyi. Sırf muhalefet olsun diye değil çok samimi bir biçimde idarecileri derhal yeni bir bölüşüm politikasını çalışmaya davet ediyorum. Zîrâ bu terazi bu kadar sıkleti çekmez."

Ekonomist Barış Soydan da doğalgaz fiyatlarının dünyada düştüğüne ama Türkiye'de arttığına dikkat çekerek, zammın bütçe açığını kapatmak için yapıldığını söyledi. "Doğal gaz fiyatları dünyada düşüyor, hem de ne düşüş. Yılbaşından bu yana yüzde 31, son bir yılda yüzde 50. Bu arada dolar da aylardır kıpırdamıyor. Doğal gaza zam piyasa dinamikleri ve kurla ilgili değil, bütçe açığını kapatmak için."