Bizleri Nasıl Bir Kış Bekliyor?

Son 3 yıldır virüs yayılımının baskılandığını belirten Prof. Dr. Azap ve Prof. Dr. Özlü, toplum bağışıklığının azaldığı ve tedbirlerin kaldırılmasıyla üst solunum yolu enfeksiyonlarının daha sık ve nispeten ağır geçirilebileceği uyarısı yapıyor

Hava sıcaklıkları mevsim normallerinin üstünde seyretse de kasım ayıyla birlikte özellikle üst solunum yolu hastalıkları artış gösterdi.

Bir yandan influenza (grip) ve nezle, diğer taraftan Kovid vakaları artarken, akciğerleri etkileyen başka bir rahatsızlık da öne çıktı.

Pek çok kişi ise "geçmeyen grip" şikayetleriyle hastaneye başvurdu.

İçinde bulunduğumuz kış aylarında üst solunum yolu enfeksiyonlarındaki gidişatı, olası riskleri ve yapılması gerekenleri, Prof. Dr. Alpay Azap ve Prof. Dr. Tevfik Özlü ile konuştuk.

İki uzmana göre Kovid-19, grip ve nezle gibi vakaların artmasının ana nedenleri arasında yaklaşık 3 yıldır yoğun şekilde alınan pandemi tedbirlerinin kaldırılması geliyor.

Kovid tedbirleriyle solunum virüslerinin sıklığının belirgin olarak azalması, nedeniyle toplum bağışıklığının zayıfladığı bir dönemde önlemlerin tamamen kaldırılması, önümüzdeki kış sezonunda üst solunum yolu hastalıklarına kapı aralıyor.

Okulların bir haftalık ara tatili sonrası çocuklardaki enfeksiyonlarda da artış bekleniyor.

"Virüsler bu kış daha çok dolaşacak"

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap, kış sezonunda solunum virüslerinin çok dolaştığı, nezle ve grip gibi hastalıkların sık görüldüğünü belirtti.

Azap'a göre bu durumun ana sebebi Kovid tedbirleri nedeniyle yaklaşık 3 yıldır dolaşımı baskılanmış olması. Bu nedenle soğukların kendini daha sert göstermesiyle virüsler daha sık görülecek. 

Toplum bağışıklığına değinen Prof. Dr. Azap, bireylerin daha az virüsle karşılaştığında hastalanır hale geldiğini ve bu nedenle hasta sayısının arttığını kaydetti.

Azap, enfeksiyonun yayılmaması için özellikle kapalı alanlarda çok vakit geçirilmemesi ve maske takılması uyarısı yaptı.

"Virüs miktarını düşürmek için dolaşımı azaltmak şart"

"Dolaşımı ne kadar azaltabilirsek o kadar iyi" diyen Azap, vücuda giren virüs miktarı azaldığında Kovid ve benzeri hastalıkların ağır seyretme riskinin de düştüğünü ifade etti.

Prof. Dr. Alpay Azap'a göre üst solunum yolu vakalarının artmaması için kapalı alanlarda maske takılması kritik önem arz ediyor. 

"Maske kapalı ortam için şart. Ortamları iyi havalandırmak, kapalı ve kalabalık yerlerde kısa süre kalmak, tüm solunum virüslerinden korunmak için geçerli yöntemler. Özellikle hastalık belirtisi olanların maske takması, virüs yayılımını belirgin azaltacaktır. Hepsi için koruma önlemleri geçerli" diyen Azap, aşıların da ihmal edilmemesi gerektiğini vurguladı.

Prof. Dr. Azap, sözlerini şu ifadelerle sürdürdü:

Kovid açısından riskli gruptakiler aşılarını tamamlamalı.  Genç, sağlıklı erişkinler, 3 doz mRNa aşısı oldularsa 4. doza ihtiyaç yok. Bu gruptakiler, 50 yaş altı, 12 yaş üstü olup altta yatan başka hastalığı olmayanlar.

Ancak 50 yaş üzeri ya da akciğer, böbrek yetmezliği gibi altta yatan ciddi hastalığı olanların, 4. dozu olmalarını istiyoruz.

Bağışıklık yetmezliği olanlar ise tamamen ayrı bir grup. Bu kişilerin en az 4 doz aşı ve üzerine hatırlatma dozlarını olması gerekiyor.  Bunun süre ve sayısı için ise enfeksiyon hastalıkları uzmanına gitmeliler."

Solunum yolu enfeksiyonu riski taşıyan bireylerin maske takması gerektiğini hatırlatan Azap, özellikle hastalığa duyarlı, yüksek riskli bireyleri korumanın önemine de vurgu yaptı.

"Okulların açılmasıyla çocuklardaki vakalarda artış bekliyoruz"

Çocukların bir haftalık ara tatiliyle birlikte hız kesen vakaların, yeniden artabileceği uyarısı yapan Alpay Azap, testlerde genel olarak Kovid, grip, nezle virüslerinden birinin görüldüğünü aktardı.

"Okulların açılmasıyla çocuklardaki vakalarda artış bekliyoruz" diyen Azap, küçüklerin toplumda enfeksiyonunu yayılmasını kolaylaştırıcı görev gördüğünü, ailelerin enfeksiyon kapan çocuklarını birkaç gün okula göndermemesi ya da risk taşıdıklarını düşündüğünde maske taktırmaları uyarısı yaptı.

"Kuru öksürük birkaç hafta sürebiliyor"

Kovid, çocuklarda hafif geçse de gribin ağır geçtiğini, özellikle 6 yaşın altındakileri daha fazla etkilediğini belirten Azap, "Çocuklar da grip aşısı olmalı" dedi.

Geçmeyen öksürük ya da halsizlik gibi belirtilerin sıkça duyulduğunu, bunların solunum yolu enfeksiyonlarından sonra görülmesi beklenen şikayetler arasında yer aldığını kaydeden Azap, "Hastalık devam etmiyor ama hücreler kendini yenilerken özellikle kuru öksürük birkaç hafta sürebiliyor" şeklinde konuştu. 

"Kişinin bir virüsü geçirmesi, onu diğerlerine karşı korumuyor"

Ancak dolaşımda çok çeşitli virüslerin bulunduğunu da kaydeden Azap, "Uzamış şikayeti olan kişilerin bir kısmı da başka virüsle enfekte olabiliyor çünkü özellikle bu kış dolaşımda çok çeşitli virüs var. Kişinin bir virüsü geçirmesi, onu diğerlerine karşı korumuyor" yorumunu yaptı. 

"Toplumsal bağışıklık azalmış gibi görünüyor"

Benzer görüşleri savunan Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü de toplumsal bağışıklığın zayıfladığını belirtti.

Pandemiden önceki yıllarda alışıldığı üzere güz aylarında başlayıp kışın zirveye ulaşan ve yazın ortadan kalkan üst solunumu yolu enfeksiyonlarının Kovid önlemleri sonrası yeniden artış gösterdiğine değinen Özlü, şimdi bu duruma Kovid-19'un da katıldığını aktardı:

Kovid pozitif vakalara ek olarak ekimden itibaren grip (influenza), para influenza, rinovirüs, RSV ve bazı Kovid dışı koronavirüsler dahil farklı virüsler görülüyor. Vakaların artması şaşırtmıyor. Dünyada da "tridemi", "triple epidemi" gibi isimlerle gündeme geldi. Örneğin influenza, RSV ve Kovid virüsünün 3'ünün bir arada yaygın olarak dolaşımda olduğu ülkelerden bu tür bilgiler geliyor. Bizde Kovid hala var. Bakanlık verilerine bakarsanız pozitif vakalar devam ediyor ama bunun yanında özellikle ekimden itibaren artış var. Grip, influenza, para ninfluenza, RSV... Artış var, beklenen bir durum. Pandemiden önce bunu zaten yaşıyorduk ama salgın araya girince diğer solunum yolu hastalıklarını pek görmedik. Son 2-3 yıldır bu tür enfeksiyonlarla karşılaşmadığımızdan toplumsal bağışıklık azalmış gibi göründüğünden, bu da bu tür hastalıkların daha çok görülmesi ya da ağır seyretmesi riskini taşıyor."

"50 yaş üstü, 5 yaş altı bireyler ile başka hastalıkları olanlar daha dikkatli olmalı"

Henüz Türkiye'de net veri olmasa da güney yarım küre ülkelerine, Kanada ve ABD gibi yerlere dikkati çeken Özlü, özellikle çocukların son 2 yıldır bu tür virüsleri tanımadığını, dolayısıyla bağışıklık sistemlerinin bu hastalıklara karşı daha düşük olabileceğini vurguladı. 

Özlü özellikle 50 yaş üstü, 5 yaş altı bireyler ile herhangi başka rahatsızlıkları olanların daha dikkatli olması gerektiğini anımsattı. 

"Hastalıklardan korunmak için yapılması gerekiyor" şeklindeki soruya Prof. Dr. Özlü, şu cevabı verdi: 

Öncelikle kalabalıklardan uzak durmak ve kapalı alanlarda maske takmak şart. Ayrıca grip aşısı olmak, ortak yüzeylere dokunmamak ya da bu alanları kolonya, alkol gibi ürünlerle dezenfekte etmek gerekir. Risk grubundakiler, Kovid aşılarını tamamlamalı. Bağışıklık sistemini sağlam tutmak için yeterli ve dengeli beslenmek lazım. Düzenli uyku ve hareketin yanı sıra kronik hastalıkları olanların kontrollerini düzenli şekilde yaptırmaları şarttır."

"Son 2 yıl içinde dünyaya gelen bebekler hastalığı daha ağır geçirebiliyor"

Özellikle son 2 yıl içinde dünyaya gelen bebeklerin bu tür virüslerle karşılaşmadığından onların bağışıklık sistemlerinin bunu hiç tanımadığını ve bağışıklık geliştirmediğini belirten Prof. Dr. Özlü, hastalığın bebeklerde daha ağır seyretmemesi için onları iyi korumak gerektiğini kaydetti.

Genel olarak da 2 yıldır bu enfeksiyonlar tekrarlanmadığından bağışıklık sisteminin güçsüzleştiğini belirten Prof. Dr. Tevfik Özlü, herkesin risk altında olabileceğini aktarırken, ABD verilerine göre pandemi öncesine göre üst solunum yolu vakalarının arttığını da sözlerine ekledi.