Birleşik Krallık Nasıl Fakirleşti?

ABD'nin önde gelen dergilerinden The Atlantic, Birleşik Krallık'ın nasıl Batı Avrupa'nın en fakir ülkelerinden biri haline geldiğini yazdı. Dergi bunun nedeni olarak, ülkenin sanayi sektöründen çok mali hizmetler sektörünü ve yatırım yapmak yerine kemer sıkma politikalarına gitmeyi tercih etmesini ve ekonomisinin dünyaya açılmamasını gösterdi.

Makalenin yazarı Derek Thompson, Birleşik Krallık'taki son durumu şöyle özetledi:

Geçtiğimiz birkaç ay Birleşik Krallık için oldukça zordu. Enerji fiyatları yükseliyor ve enflasyon oranı yüzde 10 olarak belirlenen tavan seviyeyi aşıyor. Birleşik Krallık’ta en uzun süre hüküm süren Kraliçe vefat etti. Birleşik Krallık’ta en kısa süre görev yapan başbakan istifa etti. Ancak asıl mesele, geleceğe dair dersler veren onlarca yıllık ekonominin işlemesindeki bozulmada yatıyor.

Birleşik Krallık’ın artık modern kapitalizmin temellerini atan ve sanayi devrimini ilerleten o zengin ulus olmadığına ve rakamlara göre ‘zengin bir ülke için oldukça yoksul’ hale geldiğine işaret edilen makalede, Batı Avrupa'nın geri kalanına kıyasla Birleşik Krallık’taki yaşam standartlarının ve maaşların önemli ölçüde düştüğü belirtildi. Hatta Birleşik Krallık’taki gerçek maaşların 15 yıl öncesine göre daha düşük olduğuna ve gelecek yıl daha da düşebileceğine dikkat çekildi.

The Atlantic'e göre felaket, onlarca yıl boyunca yavaş yavaş büyüdü. Birleşik Krallık’ın ekonomik büyüme oranı, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa ülkelerinin çoğundan daha yavaştı. 1970'lerde olan bitenin nedenleriyle ilgili tartışmalardan sonra Margaret Thatcher, 1980'lerde başbakan seçildi. Thatcher, iktidarı sırasında ‘piyasalar özgürleştirildi, sendikalar zayıflatıldı. Mali hizmetler sektörü, Birleşik Krallık ekonomisinin temel taşlarından biri oldu. Thatcher'ın neo-liberal ekonomi ekolünden gelen politikalarının bazı olumsuz sonuçlarına rağmen, ülke ekonomisi 1990'larda ve sonraki on yılda finans sektörünün öncülüğünde gelişti. Böylece 19. yüzyılda dünyanın fabrikası olan Birleşik Krallık, 21. yüzyılda dünyanın bankası haline geldi.

Ancak 2008 yılındaki küresel mali kriz, Birleşik Krallık’ın da finans sektörünü vurdu. Dönemin İngiliz hükümeti ekonomik dengelerdeki açığın daha da kötüleşmesinden korktuğu için kemer sıkma politikalarına gitti. Fakat bu politikaların sonuçları korkunçtu. Maaşlar altı yıl boyunca geriledi. Muhafazakar Partili politikacılar, olan biteni bir takım korkutucu dış faktörlere bağladılar. Birleşik Krallık’ın rekabet gücünü felce uğratan karar vericileri suçlamak yerine yaşlı Brüksel'deki bürokratları, göçmenleri ve sığınma talebinde bulunanları suçladılar. Yaşlı, orta sınıf ve gelenekselci seçmenlerin bir kısmı Brexit'i (Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılması) talep ettiler ve istediklerini de aldılar.

Thomson makalesinde, Birleşik Krallık basının ekonomik alanlarda insanların yerini alan robotlarla ilgili endişelerini dile getirdiğine, ancak bunun tam tersinin doğru olduğuna dikkati çekti. Uluslararası Robotik Federasyonu'na göre Birleşik Krallık’ın imalat sektöründeki otomasyon, benzer şekilde zengin bir ülkedeki benzer sektörlerden daha zayıf. Bununla birlikte 2020 yılında imalat sektöründeki her 10 bin işçiye 100 robot oranı, Slovakya’ya ve Slovenya'ya kıyasla daha düşük. Aynı zamanda mali hizmetler sektörü dışında tüm sektörlerinde verimlilik, diğer Avrupa ülkelerindeki benzer sektörlerden daha geride.

Makalede, “Dolayısıyla Birleşik Krallık, hem sanayileşmeyi ilk benimseyen hem de onu ilk terk eden ülke oldu” denildi. Brexit'ten bu yana, göç, ihracat ve yabancı yatırımın tümü daraldı. Bu da uzun vadede Birleşik Krallık ekonomisinin hacmini birkaç puan azaltacak.

Ekonomist Matthew C. Klein, konuyla ilgili değerlendirmesinde şunları söyledi:

Birleşik Krallık - refahı, büyük ölçüde Ortadoğu ve eski Sovyetler Birliği ülkelerinden oligarklara hizmet sağlama istekliliğine bağlı olan - Londra dışında, Batı Avrupa'daki en yoksul ülke gibi görünüyor.

Birleşik Krallık bugün, sol kesimin büyümeye yönelik nefreti ile sağ kesimin açılıma yönelik nefreti arasında sıkışmış gibi görünüyor. Akademik solda, giderek artan bir büyüme karşıtlığı ve gezegeni kurtarmanın yolunun zengin ülkelerin büyümekten vazgeçmesi olduğu düşüncesi ve akademik sağda, seçmenlerin çoğunluğunun rekabetten çok kültür savaşlarını önemseyen yaşlı insanların oluşturduğu görüşü hakim.

Makalede, Birleşik Krallık'ın bugün sanayisizleşme, büyüme karşıtlığı ve yabancıların hor görülmesi gibi ‘karanlık üçlü’ ile uğraşan diğer ülkeler için bir ders niteliğinde olduğu vurgulandı. Makaleye göre Sanayinin, finansal hizmetler sektörü lehine açık denizlere taşınması sonrası ülkenin ekonomisi artık dayanıklılığını yitirmiş durumda. Yaşam standartlarındaki bozulma, kamuoyunun suçlayacak bir şeyler bulmaya çalışmasına neden oldu. Muhafazakar Partililer, suçlayacakları şeyi korkulukların dışında buldular ve Brexit gerçekleşti. Bu da büyümeyi durdurdu. Böylece halen devam eden siyasi sirkin zemini oluştu.

Makalede son olarak Birleşik Krallık'ın, zengin bir ülkenin sanayileşmeyi, üretkenliği ve küreselleşmeyi aynı anda reddetmeye çalıştığında neler olabileceğini ve bir huzur ve sükunet cenneti olmak yerine, sıkıntılı, bocalayan ve kof bir ülke olacağını herkese gösterdiği belirtildi.