Apollo 17 misyonunda Ay’a ayak basan astronot Harrison Schmitt, dünyada hiçbir şeye alerjisi olmamasına rağmen Ay tozuna karşı alerjik reaksiyon gösterdi. Burnu tıkandı, gözleri kaşındı, hapşırıklar peş peşe geldi! Bu ilginç deneyim, gelecekteki uzay görevleri için hayati dersler sundu. İşte Schmitt'in hikayesi...
Apollo 17’nin jeolog astronotu Harrison Schmitt, 1972’de Ay’da görev yaparken beklenmedik bir durumla karşılaştı. Görev sırasında topladığı taş ve toprak örnekleri, giysilerine ve cildine temas ettiğinde Schmitt, bir anda göz kaşıntısı, burun tıkanıklığı ve hapşırık nöbetleriyle baş başa kaldı. Bu, dünyada hiçbir şeye alerjisi olmayan Schmitt’in Ay tozuna karşı alerjik reaksiyon geliştirdiğini ortaya çıkardı.
Ay tozunun tehlikeli yapısı
Ay yüzeyindeki toz, keskin ve ince parçacıklardan oluşuyor. Bu tozlar, Dünya’daki tozlardan farklı olarak köşeli yapısıyla vücutta tahrişe ve alerjik reaksiyonlara neden oluyor. Schmitt, 2019 yılında katıldığı bir etkinlikte bu deneyimini şu sözlerle anlattı:
"Tozu ilk kokladığımda burnumun içi şişti ve sesim değişti. Bu durum üç kez tekrarlandı. Toza maruz kalmamak için ciddi mühendislik çözümleri geliştirilmesi gerekiyor."
Ay tozu akciğerlerde asılı kalıyor
Araştırmalar, Ay tozunun sağlık üzerindeki etkilerini daha net ortaya koydu. GeoHealth dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre, Ay tozu parçacıkları saç telinden 50 kat daha küçük boyutlarda ve akciğerlerde aylarca asılı kalabiliyor. Uzun süreli maruz kalma durumunda bu toz, hücre ölümüne ve DNA hasarına yol açabiliyor.
Uzmanlar, "Toz ne kadar uzun süre akciğerde kalırsa, toksik etkisi o kadar artar" diyerek tehlikenin altını çiziyor.
Ekip arkadaşları da etkilendi
Schmitt’in yaşadığı bu deneyim, yalnızca onunla sınırlı kalmadı. Görev arkadaşlarından biri de Ay tozuna karşı alerjik reaksiyon gösterdiği için kıyafetlerini çıkarırken işini bırakmak zorunda kaldı. Bu durum, gelecekte Ay’a yapılacak görevlerde Ay tozunun tehlikelerini önleme ihtiyacını gündeme getirdi.
Gelecekteki görevler i̇çin dersler
Harrison Schmitt’in bu benzersiz deneyimi, gelecekte Ay’da görev alacak astronotlar için önemli dersler sundu. NASA mühendisleri, Ay tozunun astronotların kabinlerine ve giysilerine girmesini engelleyecek yeni çözümler geliştirmek için çalışmalar başlattı. Schmitt, bu konuda şu uyarıda bulundu:
"Gelecekte Ay tozuna maruz kalacak kişilerin alerjik reaksiyon gösterip göstermeyeceğini önceden test etmeliyiz."
Schmitt’in yaşadığı bu olay, Ay tozunun yalnızca alerjik etkilerle değil, aynı zamanda potansiyel uzun vadeli sağlık riskleriyle de ilişkili olduğunu ortaya koydu. Astronotların sağlığını korumak için Ay yüzeyindeki görevlerde daha gelişmiş ekipmanlar ve mühendislik çözümleri zorunlu hale geldi.
Harrison Schmitt: Bilimden Siyasete bir kariyer
Ay’a ayak basan son insanlardan biri olan Schmitt, yalnızca dört astronotun Ay’da yürüdüğü bir dönemin parçası. NASA’dan 1975’te ayrılan Schmitt, 1977 yılında senatör oldu ve 2008 yılında siyaset hayatını noktaladı. Uzayda yaşadığı bu ilginç deneyim, onun adıyla anılmaya devam ediyor.
Neden önemli?
Harrison Schmitt’in yaşadığı bu olay, Ay’a yapılacak uzun vadeli görevlerde astronotların güvenliğini sağlamak için kritik bir öneme sahip. Ay tozunun neden olduğu alerjik reaksiyonlar ve uzun süreli etkileri, insanlığın Ay’da daha uzun süre kalabilmesi için önemli bir çalışma alanı haline geldi.
GÜNDEM
Sayfa başına git
