GÜNDEM
Savaş ve çatışmalarda taraflar birbirlerine büyük kayıp verdirdiklerini iddia ediyor. Peki verdirilen kayıplar nasıl tespit ediliyor, hesaplar neye göre yapılıyor? Emekli askerler çatışmalarda karşı tarafın kayıplarını tespit yollarını anlattı
Savaş ve daha düşük yoğunluklu çatışmalarda, propaganda unsuru da kullanılan silahlar kadar önemli.
Bu nedenle taraflar, çatışmalarda birbirine verdirdiklerini iddia ettikleri kayıplara dair iddiaları sürekli paylaşır.
Bu kural, Türkiye için de geçerli.
Milli Savunma Bakanı (MSB) Hulusi Akar, 9 Aralık 2022 Cuma günü Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki (TBMM) bütçe görüşmeleri sırasında dikkati çeken bir açıklama yaptı.
Bakan Akar, "24 Temmuz 2015'ten bugüne kadar Türkiye içinde, Suriye ve Irak'ın kuzeyinde 37 bin teröristin etkisiz hale getirildiğini, bunun 4 bininin bu yılın başından beri öldürüldüğünü" öne sürdü.
Bakan Akar'ın verdiği toplam 7 yıla bölündüğünde her yıl 5 bin 285 örgüt mensubunun öldürüldüğü sonucu ortaya çıkıyor.
Hepsinin cenazesi ele geçirilmiyor
Türkiye tarafından terör örgütü olarak kabul edilen PKK ve YPG'ye verdirilen zayiat zaman zaman Milli Savunma Bakanlığı (MSB) ve İçişleri Bakanlığı tarafından açıklanıyor.
Örneğin Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, 23 Kasım 2022 Çarşamba günü yapılan açıklamada, "Pençe-Kılıç Harekâtı, hava ve kara ateş destek vasıtalarıyla yapılan cezalandırma atışlarıyla devam ediyor. Harekâtta şu ana kadar 471 hedef ateş altına alındı, 254 terörist etkisiz hale getirildi" ifadelerini kullandı.
Yapılan paylaşımların tümüne bakılınca açıklanan rakamlardaki kişilerin hepsinin cenazesi ele geçirilmiş değil.
Hava araçları ve topçu ateşi gibi uzun namlulu silahlarla vurulan hedeflerde tespit edilen ancak cenazesi, bulunduğu tarafta kalan kişilere dair rakamların da eklenmesiyle açıklanan 37 bin rakamına ulaşıldığı tahmin ediliyor.
Rusya ve Ukrayna'da onbinlerce rakip askeri öldürdüğünü öne sürüyor
Keza Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşta da taraflar birbirlerine verdirdikleri kayıplara dair onbinlerle tabir edilebilecek büyük rakamları zikrediyor.
Taraflardan biri "karşı tarafa şu kadar kayıp verdirdik" derken, kendi kayıplarına yönelik iddiaları kabul etmiyor veya yalanlıyor.
Peki uzun namlulu silahların kullanıldığı günümüz çatışmalarında çoğu zaman tarafların birbirlerine yakınlaşma imkanı dahi bulamadığını hesaba katarsak karşı tarafın verdiği kayıplar nasıl tespit ediliyor?
Bu soruyu terörle mücadeleye de katılmış iki eski deneyimli askere sorduk.
"Dürbün, İHA'lar, telsiz konuşmaları ve istihbarat ile kayıplar tespit ediliyor"
Emekli tuğgeneral Osman Aydoğan'a göre öncelikle birliklerin elinde çok keskin ve hedefi hayli büyüten dürbünler var. Çatışma anında yaşananlar bu dürbünler takip edilerek kayıpların tespiti sağlanıyor.
Cephelerdeki gelişmelerin insansız hava araçlarıyla da (İHA) takip edildiğini vurgulayan Aydoğan, "Çok net görüntüler alınabiliyor" dedi.
"Ayrıca karşı tarafın telsizleri dinleniyor" diyen Aydoğan, "Bazen karşı taraf telsizde açık açık 'şu arkadaşımızı kaybettik' diyebiliyor. Son olarak karşı taraftaki istihbarat elemanlarınızdan verdikleri kayıplara dair bilgi gelebiliyor" şeklinde konuştu.
"Savaşta resmi de olsa hiçbir bilginin güvenilirliği yok"
Aydoğan, buna karşın şöyle bir şerh düştü:
Napolyon'un sözüdür. 'Savaş başladığında ilk önce gerçekler ölür'. Sonuçta aynı zamanda bir propaganda savaşı yaşıyor. İki taraf da birbirlerine verdirdiklerini söyledikleri kayıpları propaganda olarak sunuyor. Savaşta resmi de olsa hiçbir bilginin güvenilirliği yok. Sonuçta savaş bir hiledir. Açıklanan rakamlar da hilenin içine giriyor."
"Kayıp açıklarken ölçüyü kaçırmamak lazım yoksa inandırıcı olmazsınız"
Aydoğan'a göre karşı tarafın verdiği kayıplara dair açıklama yaparken ölçüyü kaçırmamak lazım. Propagandanın etkili olması için inandırıcı olmak gerekiyor.
"Ölçüyü kaçırırsanız inandırıcı olmazsınız" uyarısında bulunan Osman Aydoğan, "Örneğin Ukrayna kalkıp 3 milyon Rus askeri öldürdük derse inandırıcı olmaz" diyerek sözlerini tamamladı.
"Rakamlar yüzde 100 doğrudur demek de biraz hatalı”
Eski Özel Kuvvetler Alay Komutanı Albay Mithat Işık açıklanan rakamlar için "yanlıştır ya da yüzde 100 doğrudur" demenin hatalı olacağını söyleyerek, "Tam rakamları zikretmek doğru değil" dedi.
Yapılan bombardımanların ardından alanın uçak tarafından çekilmiş görüntülerinin incelenerek kayıpların tespit edilmeye çalışıldığını kaydeden Işık, "Topçu ateşi veya uzun namlulu silahlarla yapılan atışlarda karşı tarafta bir istihbarat elamanınız varsa ondan gelen bilgiye dayalı olarak kayıplar belirlenmeye çalışılır. Tabii burada istihbarat elemanının verdiği bilginin doğruluğu önemli" yorumunda bulundu.
"Başarılı göstermek için karşı tarafın kayıplarını abartabiliyor"
Savaş ortamlarında kayıp tespiti yaparken ön tarafta olan komutanın aktardığı bilgilerin çok önemli olduğunu aktaran Işık, "Ancak sahada bazı komutanların savaş anında kendini başarılı göstermek için karşı tarafın kayıplarını abartabildiğine dair örnekler yaşanıyor" bilgisini paylaştı.
"Net rakam açıklamaktan kaçınmalı"
Emekli asker Mithat Işık, bundan dolayı karşıdaki gücün kayıplarına dair net rakamlar açıklamak yerine "Bölgeyi ele geçirdik, faaliyetlerini bitirildi gibi sonuç ya da şu kadar aracı vurduk" gibi açıklamaların daha doğru olacağını vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Çünkü 'şu kadar öldürdük' dersen o açıklamadan sonra karşı tarafın faaliyetleri aynı hız devam ederse inandırıcılık sorunu doğabilir."
Sayfa başına git
